Kaosi i Koordinuar: Manipulimi Mediatik i Serbisë dhe Rusisë me synim Kosovën
Ballkani përball një strategjie të koordinuar për destabilizim, e udhëhequr nga Serbia dhe Rusia, që synon të ndalojë integrimin evropian dhe të minojë demokracinë, me synim Kosovën.
Ditët e fundit, Ballkani është shndërruar në një teatër të një serie trazirash mediatike me pasoja të thella për stabilitetin dhe demokracinë rajonale. Slobodna Bosna, një media e pavarur boshnjake, ka raportuar zhvillime alarmante në të gjithë Bosnjë dhe Hercegovinën, Mal të Zi dhe Kosovë. Këto ngjarje nuk janë incidente të izoluara, por pjesë e një strategjie të koordinuar për të destabilizuar rajonin dhe për të minuar përpjekjet e integrimit evropian, shkruan sot ‘Slobodna Bosna’.
Bosnje dhe Hercegovina ndodhet në një situatë të brishtë, e privuar nga fonde të konsiderueshme të Bashkimit Evropian për shkak të pengesave me motive politike nga politikani Serb i Bosnje dhe Hercegovinës, Milorad Dodik, i cili është prej politikanëve rajonal i stolisur me fletë-lavdie nga Kremlini zyrtar. Mali i Zi përballet me tensione diplomatike me Kroacinë për një rezolutë kundërthënëse, ndërsa Kosova po përjeton një goditje të ashpër ndaj gazetarëve të transmetuesit publik, gazetarisë cilësore dhe vlerave demokratike në vend. Këto veprime shihen si përpjekje të qëllimshme për të penguar përparimin e këtyre vendeve drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian dhe për të mbjellë përçarje brenda kufijve të tyre.
Sipas analistit politik Davor Gjenero, këto taktika i kujtojnë strategjitë e përdorura nga Serbia dhe Rusia. Qëllimi përfundimtar është të parandalojnë këto kombe nga sigurimi i "policës së sigurimit" që ofron anëtarësimin në BE kundër ambicieve territoriale dhe paqëndrueshmërisë politike. Kjo agjendë drejtohet nga presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, dhe mbështetet nga interesat ruse, që të dyja synojnë të ndalojnë integrimin evropian në rajon.
Roli i Serbisë në Destabilizimin Rajonal
Aleksandar Vuçiç, presidenti i Serbisë, është një figurë qendrore në këtë rrjet të ndërlikuar të manipulimit politik dhe destabilizimit rajonal. Aleanca e administratës së tij me Rusinë, e formalizuar vetëm shtatë muaj pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, nënvizon një strategji më të gjerë gjeopolitike. Serbia jo vetëm që mbështet Rusinë përmes një marrëveshjeje këshillimi për politikën e jashtme, por gjithashtu është shtëpi e një qendre spiunazhi ruse në Nish, e cila përhap dezinformata dhe rekruton mercenarë përmes Qendrës Kulturore Wagner në Beograd. Ky bashkëpunim forcon agresionin e Rusisë në Ukrainë dhe destabilizon rajonin.
Linja politike e Vuçiç mund të gjurmohet deri në epokën e Millosheviçit, një periudhë e shënuar nga gjenocidi në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe spastrimi etnik në Kosovë. Si ministër propagande nën Slobodan Millosheviç, Vuçiç luajti një rol kyç në fushatën e regjimit të Beogradit për t’i arsyetuar mizoritë e tyre ç’njerëzore. Politikat e tij aktuale reflektojnë një vazhdimësi të këtyre taktikave agresive, siç shihet në sulmet e Serbisë në rajonin verior të Kosovës në shtatorin e vitit 2023, që përngjajnë me aneksimin e Krimesë nga Rusia në vitin 2014.
Kriza në Kosovë
Në Kosovë, peizazhi mediatik është bërë një fushë beteje. Slobodna Bosna raportoi një sulm të përqendruar ndaj tyre, ndaj personelit të transmetuesit publik të Kosovës dhe duke më shënjestruar edhe mua pasi mediat e Buzhalës dhe të tjerat e lidhur me të u përpoqen të më diskreditojnë mua dhe rrejshëm të krijojnë përshtypjen se unë isha burimi i pretendimeve të “Slobodna Bosna’, si dhe revistën Britanike THE FRONTLINER, një veprim që pasqyron përpjekjet më të gjera rajonale për të shtypur gazetarinë e pavarur dhe zërat kritikë. Ky sulm është pjesë e një strategjie lufte hibride të drejtuar nga Serbia, me qëllim destabilizimin e institucioneve të Kosovës dhe minimin e sovranitetit të saj.
Konflikti Kosovë-Serbi komplikohet më tej nga mbështetja e supozuar financiare dhe logjistike e Serbisë për fushatat mediatike kundër Kosovës siç raporton “Slobodna Bosna’ dhe siç paraqitet edhe në gjetjet e një raporti tjetër lidhur me Berat Buzhalën të botuar në maj të këtij viti. Disidenti ekonomik dhe politik Boban Bogdanoviç, i ka treguar gazetës Boshnjake për një përpjekje të koordinuar që përfshin aktorë serbë dhe kosovarë për të delegjitimuar mediat e pavarura si Slobodna Bosna. Këto sulme janë të sinkronizuara me fushatat më të gjera të dezinformimit të Serbisë, të dizajnuara për të errësuar të vërtetën dhe për të nxitur paqëndrueshmëri, sugjeron Bogdanoviç.
Tensioned Diplomatike të Malit të Zi
Në Mal të Zi, peizazhi politik është tronditur nga një rezolutë për Jasenovac, e cila çoi në shpalljen e tre zyrtarëve të lartë si persona non grata në Kroaci. Ky manovrim shihet si një lojë për të provokuar Kroacinë në bllokimin e bisedimeve të anëtarësimit të Malit të Zi në BE, duke ndalur kështu përparimin e tij drejt ingegrimeve euro-altanike. Regjimi i Vuçiçit, së bashku me elementët pro-serbë dhe pro-rusë në Mal të Zi, orkestrojnë veprime të tilla për të penguar momentin evropian të fqinjëve të tyre shkruan gazeta boshnjake.
Implikimet e Mëdha
Implikimet e këtyre përpjekjeve destabilizuese janë të thella. Veprimet e koordinuara të Serbisë dhe Rusisë kërcënojnë të zhbëjnë paqen e brishtë dhe përparimin demokratik të arritur në Ballkan që nga përfundimi i Luftërave të Jugosllavisë. Duke bllokuar integrimin në BE dhe mbjellë përçarje, Vuçiç dhe Putin synojnë të krijojnë një rajon të prekshëm nga ndikimi dhe kontrolli i tyre.
Përgjigja ndaj këtyre sfidave kërkon një qasje të shumëfishtë dhe strategjike. Injorimi i provokimeve dhe përqendrimi në konsolidimin e institucioneve demokratike dhe bashkëpunimit rajonal është thelbësor. Bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht Bashkimi Evropian, duhet t’i njohë dhe kundërshtojë këto kërcënime hibride për të siguruar që Ballkani të mos kthehet në trazirat e së kaluarës.
Stuhia e Shkaktuar
Artikulli fillestar nga Slobodna Bosna, botuar më 22 korrik 2024, ekspozoi memorandumin strategjik të nënshkruar midis Serbisë dhe Gjermanisë, për nxjerrjen e litiumit. Kjo marrëveshje, me qëllim të zhvillimit të qëndrueshëm, maskonte qëllime më të thella dhe më të errëta. Raporti theksonte se si regjimi i Vuçiçit, i mbështetur nga figurat gjeopolitike si Donald Trump, Vladimir Putin, Xi Jinping e tani edhe kancelari Gjerman Scholz, e përdornin këtë marrëveshje për korrupsion sistematik dhe destabilizim rajonal.
Manipulimi Mediatik: Një Manual Rus
Reagimi ishte i shpejtë dhe brutal. Media e Berat Buzhalës, përfshirë Nacionale, nisi një fushatë agresive shpifjeje kundër Slobodna Bosna. Këto veprime pasqyronin taktikat klasike të dezinformimit rus, të dizajnuara jo për të adresuar akuzat, por për të diskredituar akuzuesin. Kjo qasje është e dokumentuar mirë nga agjentët e dezertuar rusë që kanë zbuluar manualin e Kremlinit për operacione të tilla.
Yuri Bezmenov, një ish-operativ i KGB-së, ka përshkruar në detaje se si Bashkimi Sovjetik kryente pëmbrytje ideologjike. Në shkrimet dhe leksionet e tij, Bezmenov shpjegon se një nga taktikat kryesore është sulmi ndaj besueshmërisë së zërave kundërshtarë përmes sulmeve 1“ad hominem” dhe manipulimit mediatik.
"Qëllimi," tha Bezmenov, "nuk është të diskutojmë faktet, por të shkatërrojmë reputacionin e kundërshtarit aq plotësisht sa akuzat e tyre, sado të bazuara mirë, të refuzohen menjëherë."
Në të njëjtën mënyrë, Alexander Litvinenko, një ish-oficer i FSB-së që dezertoi në Mbretërinë e Bashkuar, përshkroi se si agjencitë e inteligjencës ruse përdorin kompromat (material komprometues) për të kontrolluar dhe heshtur kritikët.
"Duke krijuar një atmosferë mosbesimi dhe frike," Litvinenko, vuri në dukje s "autoritetet mund të manipulojnë perceptimin publik dhe të mbajnë pushtetin e tyre."
Valery Morozov, një tjetër dezertor, përforcon këto argumente. Ai thotë se përhapja e dezinformatave dhe diskreditimi i mediave janë thelbësore për mbajtjen e kontrollit nga një regjim i korruptuar.
"Këto regjime mbështeten në një rrjet mediash të përfshira për të shpërqendruar vëmendjen nga keqbërjet e tyre dhe për të kthyer opinionin publik kundër sinjalizuesve dhe gazetarëve hetues."
FRONTI I KOSOVËS
Situata në Kosovë pasqyron këto taktika. Pas zbulimeve të Slobodna Bosna-s, media si Nacionale, nën kontrollin e Buzhalës, filluan një fushatë të llogaritur për të njollosur median boshnjake. Artikujt e botuar nga Nacionale akuzuan Slobodna Bosna-n për përhapjen e thashethemeve të pabaza dhe përfshirjen në shumë raste shpifjeje, duke synuar të minojnë besueshmërinë e raportimeve të saj hetimore.
Fushata e shpifjeve u zgjerua përtej sulmeve të shkruara. Shoqata e Gazetarëve të Kosovës (AGK) dënoi retorikën siç e quajtën ata “… të rrezikshme të përdorur nga politikanët e partisë në pushtet Vetëvendosje,” të cilët i dhanë zë dyshimeve të raportuara të Slobodna Bosna-s në drejtim të mediave NACIONALE dhe Periskopi. AGK paralajmëroi se fushata të tilla rrezikojnë sigurinë e gazetarëve, duke krijuar një mjedis frike dhe frikësimi. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se Shoqata e Gazetarëve të Kosovës është kapur duke bërë deklarata manipuluese, shpesh duke mbrojtur opinionistët dhe analistët politikë si gazetarë kur ata sfidoheshin nga publiku. Shoqata gjithashtu interpretoi gabimisht veprimet e qeverisë si kërcënime ndaj lirisë së shtypit kur qeveria synonte një media për evazion fiskal dhe shkelje të rendit kushtetues të Kosovës duke regjistruar biznesin e tyre në Serbi me emra serbë për qytetet kosovare, si "Pec, Serbia" në vend të "Peja, Kosovë." Për më tepër, AGK gjithashtu mbron OJQ-të të financuara nga entitete të huaja që minojnë demokracinë e Kosovës dhe gazetarinë e pavarur përmes shkrimeve të tyre me prirje favorizuese të politikave agresive të Beogradit. AGK ka dështuar në vijë të drejtë cilësinë e raportimit të lajmeve dhe kanë dështuar vazhdimisht të kritikojnë ato media që përhapin propagandën duke e favorizuar diskursin politik të Beogradit kundrejt Kosovës, i cili diskurs synon të minojë Republikën e Kosovës dhe sigurinë e saj kombëtare.
LIDHJA RUSE
Natyra e koordinuar e këtyre sulmeve mban shenjat dalluese të strategjive të dezinformimit rus. Duke u përqendruar te dërguesi i mesazhit më shumë sesa tek përmbajtja e mesazhit, synohet të krijohet një tymnajë që errëson çështjet themelore. Kjo taktikë është efektive në polarizimin e opinionit publik dhe devijimin e vëmendjes nga akuzat themelore.
Njohuritë e Yuri Bezmenov ofrojnë një përshkrim tronditësisht të saktë të këtyre taktikave në veprim.
"Qëllimi i një dezinformate të tilla nuk është thjesht të mashtrojnë, por të krijojnë një ndjenjë të përhapur konfuzioni dhe mosbesimi. Kur njerëzit nuk dinë më kë të besojnë, autorët e vërtetë, apo dezinformatorët që po i përgjigjen autorëve."
VUÇIQI
Aleksandar Vuçiç, Presidenti i Serbisë, është një figurë, karriera politike e të cilit është ngushtësisht e lidhur me historinë e turbulluar të Ballkanit. Administrata e tij ka tërhequr vëmendje të konsiderueshme ndërkombëtare, veçanërisht pas marrëveshjes së bashkërendimit të politikës së jashtme të Beogradit me Moskën zyrtare, të nënshkruar vetëm shtatë muaj pas lansimit të luftës së plotë përpjekëse për pushtim të plotë të Ukrainës nga Rusia. Ky pakt synon të sinkronizojë politikën e jashtme të Serbisë me atë të Rusisë, duke theksuar një aleancë të ngushtë që ka pasoja të rëndësishme rajonale dhe globale.
Roli i Serbisë në konfliktin e Ukrainës shtrihet përtej mbështetjes thjesht diplomatike. Serbia është shtëpi mikpritëse e qendrës së spiunazhit rus në Nish, një qendër e specializuar për fushatat e dezinformimit. Qendra Kulturore Wagner në Beograd është e njohur për rekrutimin e mercenarëve për forcat e armatosura ruse, duke përjetësuar kështu dhunën kundër civilëve ukrainas. Përveç kësaj, Serbia siguron armë dhe ndihmë financiare për Rusinë, duke refuzuar me vendosmëri të vendosë sanksione dhe duke vepruar si një kanal qarkullimi në tregun evropian për mijëra biznese në pronësi ruse që forcojnë dhe mbështesin përpjekjet e luftës së Putinit në Ukrainë.
Regjimi i Vuçiç shfaq një mosrespektim të hapur për normat ndërkombëtare dhe stabilitetin rajonal, më së shumti në veprimet agresive të Serbisë kundër rajonit verior të Kosovës në shtator 2023. Ky sulm, i ngjashëm me aneksimin e Krimesë nga Rusia, thekson aspiratat ekspansioniste të Serbisë dhe përbuzjen e saj për sovranitetin e shteteve fqinje.
Linja politike e Vuçiç është e rrënjosur në epokën e Millosheviçit, një periudhë e shënuar nga mizori të tmerrshme. Si ish-ministër propagande nën regjimin gjenocidal të Slobodan Millosheviç, Vuçiç luajti një rol vendimtar në justifikimin e veprimeve gjenocidale në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe spastrimin etnik në Kosovë. Përgjegjësia e tij kryesore ishte të legjitimonte krimet kundër njerëzimit, duke përfshirë gjenocidin e tmerrshëm në Srebrenicë, duke mbështetur dhe mbrojtur retorikën nacionaliste të dhunshme që çoi në ekzekutimin e këtyre mizorive ç’njerëzore. Ky kontekst historik hedh një hije të gjatë mbi udhëheqjen aktuale të Aleksandar Vuçiç, duke ngritur shqetësime të thella rreth angazhimit të tij për paqe dhe vlera demokratike në rajon.
PANORAMA E GJERË
Implikimet e këtyre zhvillimeve janë të thella. Sulmet ndaj Slobodna Bosna nuk kanë të bëjnë vetëm me diskreditimin e një media; ato përfaqësojnë një strategji më të gjerë për të kontrolluar narrativën dhe për të shtypur kundërshtimet në të gjithë Ballkanin. Kjo sjellje kërcënon të destabilizojë rajonin, duke minuar institucionet demokratike dhe sundimin e ligjit në Republikën e Kosovës.
Siç citohet të ketë thënë Boban Bogdanoviç, memorandumi për litiumin, është larg nga të qenit një iniciativë e padëmshme ekonomike, është një lëvizje strategjike e Vuçiç për të konsoliduar pushtetin dhe për të avancuar agjendën gjeopolitike të Serbisë. Përfshirja e figurave ndërkombëtare si Trump, Putin, Xi dhe tani Scholz nënvizon përmasat globale të kësaj krize rajonale.
Beteja për të vërtetën në Ballkan është larg përfundimit. Taktikat e përdorura kundër Slobodna Bosna theksojnë rreziqet me të cilat përballen gazetarët e pavarur dhe rrugëtimin e gjatë deri ku do të jenë të gatshëm të shkojnë regjimet e korruptuara për t’i heshtur ato. Bashkësia ndërkombëtare duhet të mbetet vigjilente dhe të mbështesë lirinë e mediave si një gur themeli i demokracisë dhe stabilitetit në rajon.
Ndërsa ecim përpara, është thelbësore të njohim dhe të kundërshtojmë këto strategji të dezinformimit. Mësimet nga dezertorët rusë si Bezmenov, Litvinenko dhe Morozov ofrojnë një udhërrëfyes për të kuptuar dhe për të luftuar këto taktika të pandershme. Vetëm duke ekspozuar dhe adresuar këto përpjekje mund të shpresojmë të mbrojmë vlerat demokratike dhe sigurinë rajonale që janë aktualisht të kërcënuara nga Federata Ruse nëpërmjet Serbisë dhe satelitëve të saj.
Në fjalët e Yuri Bezmenov, "Për t’i rezistuar përmbytjes, nuk keni nevojë të qëlloni njerëzit; thjesht duhet të ndaloni së dëgjuari marrëzirat e tyre."
Koha ka ardhur që Ballkani dhe bashkësia ndërkombëtare të marrin këtë këshillë dhe të qëndrojnë të vendosur kundër forcave të dezinformimit dhe korrupsionit.
Një sulm ad hominem është një formë e argumentimit ku dikush sulmon karakterin, motivet ose cilësitë personale të kundërshtarit në vend që të adresojë argumentet apo idetë që ai kundërshtar i paraqet. Kjo lloj taktike synon të diskreditojë individin dhe të shmangë debatin rreth çështjes thelbësore.
Me fjalë të tjera, kjo mund të shpjegohet kështu:
Sulmi ad hominem është një teknikë argumentuese ku fokusi zhvendoset nga përmbajtja e diskutimit në karakterin personal të individit që paraqet argumentin. Në vend që të diskutohet përmbajtja dhe vlefshmëria e argumentit, sulmuesi përpiqet të ulë vlerën (shih shembullin e gazetës NACIONALE) e kundërshtarit duke përmendur dobësitë personale, sjelljen e kaluar, ose cilësitë që nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me çështjen në diskutim. Kjo lloj taktike përdoret (shih edhe këtë shembull) për të devijuar vëmendjen nga çështja kryesore dhe për të krijuar një përceptim negativ për individin që po sulmohet, duke bërë kështu që argumentet e tij të duken më pak të vlefshme ose të pabazuara.